 | 
Kalın barsak kanseri batı dünyasında önemli ölüm nedenleri arasındadır.Kuzey Amerika ,Avustralya ve Japonyada yıllık görülme sıklığı erkeklerde 100.000'de 40'ın üzerinde ,kadınlarda 100.000'de 25-30 arasındadır.Afrika ,merkez ve güney Amerikada 100.000'de 5'den azdır.Bu fark genetik yatkınlık farkından kaynaklanabilir.
Bulgular
Kalın barsak kanserleri yavaş olarak ilerler.Hafif atipi olan polipten,kanser gelişminin 11.4 yıl,şiddetli displazi olan polipten kanser gelişim sürecinin 3.6 yıl olabileceği belirtilmektedir.
Barsağın alt kısımlarında yerleşen kanserlerde barsak alışkanlığında değişiklik belirti olabilir ve bu da kanser başlangıcından bir yıl sonra ortaya çıkabilir.
Barsak kanseri ilerlediğinde dört ana bulgunun bir veya birkaçı görülebilir.
- Barsak tümörle tam veya kısmen tıkanabilir.Bu durumda karın ağrısı,karında gerginlik,bulantı,kusma,büyük abdeste çıkamama,hatta gaz çıkaramama bulguları görülebilir.
- Kanama görülebilir.Barsak kanseri günde 6ml kanamaya neden olur.Bu safhada aşikar kanama denilen gözle görülen ,büyük abdestin yüzeyine bulaşık veya büyük abdestle karışık kan gözlenebilir.Aşikar kanama yerine özellikle barsağın üst kısmında olan kanserlerde gözle görülmeyen ancak testlerle tesbit edilebilen gizli kanamaya neden olabilir.Ancak şunu da unutmamak gerekirki kansere bağlı kanama sürekli olmayabaileceğinden test negatif gelebilir. Kanamaya bağlı demir eksikliği anemisi(kansızlık) bu hastalarda gözlenebilir.
- Kanserin bölgesel ,uzak bölgeler yayılımına ait belirtiler ile gelebilir. Bunlar sık tuvalete çıkma ihtiyacı,idrar bulguları,kemik ağrıları,Karaciğere yayılım varsa enzim değişiklikleri vb. değişiklikler olabilir.
- Tümörün metabolik aktivitesine bağlı olarak;kilo kaybı,kas dokuların erimesi,iştah azalması görülebilir.
Yukarıdaki dört bulgunun üçünün varlığı hastalığın ileri dönemde olduğu göstergesidir.
Risk Faktörleri
Değiştirilemeyen Risk Faktörleri
- Erkek cinsiyet
- İleri yaş
- Genetik yatkınlık
- İltihabi barsak hastalığı
- Daha önce geçirilmiş barsak kanseri veya polip öyküsü
Değiştirilebilen Risk Faktörleri
- Diyette liften fakir beslenme
- Diyette doymuş yağın(hayvani yağlar),kırmızı etten zengin beslenme
- Kilo fazlalığı veya obesite
- Fizik aktivitede yersizlik
Koruyucu Tedbirler
- Düzenli aspirin ve ramatizmal tür ilaç kullananlarda kanser ve polip riskinin düşük olabileceği belirtilmekle birlikte belirgin bir doz ortaya konulmamıştır.
- Kalsiyum;kalsiyumun kalın barsak kanseri gelişiminde önleyici rolü olabileceği,bunun da kolon kanserinde rol oynadığı belirtilen yağ ve safra asitlerini bağlayarak yaptığı belirtilmektedir. hernekadar insan vucudu dışında yapılan deneysel çalışmalarda ilave kalsiyumun normal dokunun çaoğalımının baskılandığı gösterilse de ,kanser dokularında gelişimi baskıladığı gösterilememiştir.
- Selenyum;selenyum eksikliği kalın barsak kanseri ile birliktedir.Aşırı selenyum ise insanlarda toksik etkiye sahip olabilir.
- Vitamin A,C,E;hernekadar serum antioksidan seviyeleri düşük olan kişilerde bazı kanserler için büyük risk oluşturacağı düşünülmüşse de sindirim sistemi kanserleri ile ,belirtilen antioksidan vitaminlerin arasında belirgin negatif ilişki gözlenilmemiştir.
Tanı
Rektoskop ile kanserlerin %28'i,adenomatöz poliplerin %5'i,65 cm'lik barsak kısmının gözlendiği rektosigmoidoskopik tetkik ile kanserlerin %65'i,adenomatöz poliplerin %66'sının tesbit edilebileceği bilinmelidir.Bu durum Tam Kolonoskop tetkikinin önemini ortaya koymaktadır.Kalın barsak kanserleri ve poliplerinin kolonoskopide teşhis edilememesi(atlanması) ihtimali Gastroenteroloji uzmanında %3 iken, Gastroenteroloji uzmanı olmayan doktor tarafından yapılan kolonoskopide kanser ve poliplerin teşhis edilememesi(atlanması) ihtimali %13 olarak belirtilmektedir
Kolon kanseri tanısı konulan(Kolonoskopi+Biyopsi) hastalarda göğüs,karın tomografileri ile evreleme yapılır.
Tedavi
Evrelemeye göre tedavi tipi(Cerrahi,kemoterapi,radyoterapi) planlanır.
Gidiş
Kolon kanserlerinin ameliyatından sonra tekrarlaması (organlara metastaz veya ameliyat yerinde tekrar)sıklıkla iki yıl içinde görülür. Bu tekrarda en yaygın Karaciğerde(%33),Akciğerde(%20) ve ameliyat bölgesinde (%20) görülür.
Ameliyat bölgesinde tekrar barsağın son 20 cm'sindeki kanserlerde daha sıktır. Kanserin tekrarında rol oynayan faktörler;kanserin başlangıçtaki evresi,uygulanan cerrahi teknik ve yardımcı tedavi(kemoterapi-Radyoterapi)'nin kullanılmasıdır. Ameliyat bölgesinde tekrarlayab kanserin tedavisi oldukca sıkıntılıdır.
Kolonoskopi nedir ve kimlere kolonoskopi yapılmaldır konusuna www.leventdemirturk.net adresinden ulaşabilirsiniz
Her Hakkı Mahfuzdur Kopyalanamaz
|
|
|
