 | .jpg)
Karın ağrısı,genellikle karın organlarının tahrişi,zedelenmesi ile ortaya çıkan hoş olmayan algılamadır.Ağrının kişi tarafından algılanmasında fizyolojik ve psikosoyal faktörler rol oynar.Ağrının fizyolojik belirleyicileri;uyarının özelliği,algılıyıcıların (reseptör) tipi,zarar gören organdan beyne ağrıyı ulaştıran sinir yollarının yapılanması ve ağrı uyarılarına reaksiyon,algılama,ağrının iletimi üzerine değiştirici etkilerin karmaşık etkileşimidir. Ağrı duyusunun kişi tarafından algılanmasında değişikliklere neden olan psikososyal faktörler;kişilik yapısı,etnik,kültürel temellerdir.Böylece aynı ağrı uyaranı farklı kişiler tarafından farklı olarak algılanabilir.
Ağrının Anatomik Temeli
Karın organlarındaki duyu algılıyıcıları(reseptör) karın içi organlarda üst tabakada (mukoza) ve kas tabakasında(muskuler) ,zar şeklinde olan yapılarda (karın zarı) üst tarafda yerleşir.Duyunun algılanmasında rol oynayan algılayıcılar,ağrı uyarınısı yukarıya ileten iki farklı sinir liflerinin sonunda yerleşirler.Bunlar;kılıfı olan A-þ lifler ve kılıfsız C lifleridir.A-þ sinir lifleri temel olarak deri ve kas dokusuna da dağılmıştır. ve keskin,ani başlayan ve iyi lokalize edilen ağrılara aracılık eder.Bu sinir lifleri karın zarı ağrı ağrı duyusunu omiriliğin içine taşırlar.C lifleri;kas,kemik zarı,karın zarları ve karın organlarının dış kısımlarında bulunur.Künt,yanıcı,tam olarak yeri belirlenemeyn ve sıklıkla tedrici olarak artan ve daha uzun süren ağrı duyusu oluşturma özelliğindedir.
Ağrının Tipleri
- Karın içi organların ağrısı
Zararlı bir uyarı içi boş organların ağrı algılıyıcılarını uyardığında hissedilen ağrıdır.Ağrı genellikle dolgun(künt) ve karın orta hattında hissedilen ancak yeri tam olarak belirlenemeyen ağrıdır. Çünkü karın organlarının duyu sinirleri omuriliğin her iki tarafına iletilir.Ayrıca organların ağrı uyarılarının iletimindeki sinir lifleri omurilikte birden fazla seviyede giriş yaparlar ve sinirlerin sonlanma sayısı deri gibi hassas organlara göre daha düşük sayıdadır. Ağrı genellikle kramp,yanma,tırmalama olarak tanımlanır.
Karın zarının zarar verici uyaranlarla uyarılması sonucu oluşur.Genellikle organ ağrısından daha şiddetli ve yeri daha belirgindir.Örneğin Apandisit ağrısında,önce karın orta bölgesinde hissedilen müphem ağrı daha sonra karın zarının etkilenmesi ile sağ kasıkta belirgin ağrıya dönüşmesi gibi. Bu ağrı tipi genellikle hareket etme ve öksürükle artış gösterir.
Ağrının hasta olan organdan farklı bir bölgede hissedilmesidir.Yansıyan ağrı ciltte veya daha derin dokularda hissedilir,ancak yeri oldukca iyi gösterilir.Yansıyan ağrı genellikle iç organlardaki zararlı etki daha şiddetli olduğu zaman görülür.Örneğin diafram altı kanama veya apse nedeniyle diaframın uyarılmasın omuz ağrısına neden olması gibi.
Burada hedef,etkin,erken ve doğru tanı koymaktır.En önemli husus hastanın vereceği bilgiler ve hastanın muayenesidir.Ağrıyı tetikleyen ,alevlendiren faktörler yanında ağrının özelliği,yeri,şiddeti,seyri tanıda oldukca hekime yol göstericidir. Hastanın muayenesi de tanıyı destekleyicidir. Labaratuvar ve görüntüleme tetkikleri ile de ön tanıları destekleyici veriler veriler sağlanacaktır.Bazı hastalarda tüm değerlendirmelere karşın tanı şüpheli,net olmayabilir.Bu hastaların çoğunda klinik durum dengededir. Tekrarlayan gözlem ve muayene ile tanı netleştirilebilir.Bu durumdaki hastanın hastaneye yatırılması veya yakın telefon irtibatı,ofisde takipleri gerekir. Ancak bu tanısı netleşmeyen hastaların klinik durumlarının bozulduğu ve tanının hala netleşmediği durumlarda cerrahi olarak karnın açılması gerekli olabilir.
Ani Başlangıçlı Karın Ağrısı Nedenlerinden Bazıları
Apandisit;iştahsızlık,gşbek çevresinde mğphem ağrı bulguları ile başlar,6-8 saat içinde karnın sağ alt bölgesine ilerler ve karın zarı iltihap bulguları gelişir.Yan etkileri olmayan apandisitte 38 dereceye kadar düşük ateş ve hafif beyaz küre hücrelerinde artış olur.Tedavisi cerrahidir.
Safra Kese İltihabı(Kolesistit);Safra kese kanalının taş ile tıkanması sonucu (taşssız kese iltihabı da olabilir) oluşur.Safra kese iltihabına bağlı ağrı iltihapsız olan ağrıdan ayırt edilemez.Ağrı genellikle devamlı ,künt ve karnın sağ üst -orta kısmında hissedilir.Sırta ve sağ kürek kemiğine doğru yayılabilir.Safra kese iltihapsız taş ağrısı 6 saatte gerilerse de iltihapta devem etmeye eğilimlidir.Bulantı ,kusma ,düşük derecede ateş sıklıkla vardır.Beyaz küre hücreleri iltihapta sıklıkla yükselir,ancak normal de olabilir.Safra yollarının iltihabında ise daha yüksek ,titreme ile birlikte ateş olur.
Pankreas İltihabı(Pankreatit);Karnın üst orta bölgesinde ani başlayan ve hızla şiddetlenen ağrıdır.Ağrı sırta ve sol kürek kemiğine doğru yayılabilir.Ağrı devamlı , azalmayan karakterdedir.Ateş,iştahsızlık,bulantı ve kusma gözlenir. Hastalarda sıklıkla çarpıntı ve hızlı solunum vardır.Sıvının damar dışına çıkmasıyla geç dönemde tansiyon düşüklüğü görülür.
Barsak cepleşme (Divertikül)iltihabı;İleri yaşlarda sıktır.Başlangıçta iştahsızlık, bulantı, kusma karın alt bölgesinde ağrı vardır.Ağrı daha sonra karnın sol alt bölgesinde hissedilir.
Ülser Delinmesi;ağrı ani ,keskin ve şiddetlidir.Başlangıçta mide bölgesinde hissedilir. Daha sonra tüm karna yayılır.SDıklıkla bulantı vardır.Hızlı solunum ve çarpıntı erken bulgudur.4-6 saat sonra ateş ve tansiyon düşüklüğü görülür.
Barsak Tıkanması,barsağı besleyen damarlarda tıkanma,aot damar anevrizması ani başlayan,devamlılık gösteren diğer önemli ağrı nedenleridir.
Kopya Edilemez
|
|
|
