 | .jpg)
Kabızlık tanımı hastalar arasında farklılıklar gösterir.hastaların çoğu dışkılama alışkanlıklarından mutlu olmadığı duyguyu ifade eder.
Genç sağlıklı erişkinler tarafından kabızlık;ıkınma(%52),sert kıvamda dışkılama(%44),seyrek dışkılama (%34) olarak tanımlandığı belirtilmektedir.
Oysa hekimler kabızlık tanısını kullanmak için, 6 ay önce başlayan ancak son 3 aylık süreçte devamlılık göstermek üzere;
- Ikınarak dışkılama
- Sert veya topak şeklinde dışkılama
- Tam boşalamama hissi
- Makatta sanki engelleme varmış hissi
- Elle müdahale ile dışkılama
- Haftada 3 den az dışkılama kriterlerinde 2 veya üzerinde kriterler mevcutsa kabızlık tanımlaması yapmaktadır.
Batı toplumlarında kabızlık oranı %2-28 arasında değişmektedir.Amerika Birleşik Devletlerinde yılda 2.5 milyonun üzerinde kişi (92.000 i hastaneye yatırılmak üzere) kabızlık şikayeti ile doktora müracaat ettiği,birkaç yüzmilyon doların kabızlık ilaçlarına harcandığı belirtilmektedir.Kabızlık nedeniyle yapılan testlerin maliyetinin ise 6.9 milyon dolar olduğu belirtilmektedir.
Kabızlık İçin Risk Faktörleri
- Bayanlar
- İleri yaş grubu
- Düşük sosyo ekonomik durum
- Düşük tahsil
- Kısıtlı fizik aktivite
- Kullanılan bazı ilaçlar;Ağrı kesiciler,idrar söktürücüler,antidepresanlar, antihistaminikler,spazm çözücüler,sara ilaçları,bazı antiasitler.Aspirin veya diğer romatizmal tür ağrı kesiciler de yaşlılarda kabızlık riski ile birliktedir.
Bazı Hastalıklara ve Aracılara Bağlı Ortaya Çıkan Kabızlık Nedenleri (Sekonder Kabızlık)
- Tıkanma;kalın barsak kanseri, rektosel, sigmoidosel,barsakda yapışıklık, barsağa dıştan bası,anüsde(makat ağzında) darlık
- Metabolik ve Endokrinolojik Nedenler;şeker hastalığı,tiroit hormon düşüklüğü, tiroit hormon fazlalığı,potasyum düşüklüğü,hamilelik,ağır metal zehirlenmesi
- İlaçlar:yukarıda belirtildi
- Nörolojik ve Kas Hastalıkları;Progresif sistemik skleroz,amiloidoz, dermatomyosit, multıpl skleroz,bel omur zararlanması,sinir zararlanması, talancı tıkanma.
Yukarıda belirtilen 'sekonder kabızlık' dışında ikinci grup ,barsağın kendisine ait olan zeminde belirgin bir organik neden olmayan " Fonksiyonel Kabızlık" Grubudur .Bu grubu da 3 e ayırabiliriz.
- Normal barsak hareketi olan kabızlık;tam boşalamama hissi vardır.Karın ağrısı olabilir,ancak en belirgin bulgusu değildir.
- Yavaş barsak heketli kabızlık;haftalık dışkılama sayısı düşüktür(haftada 1 veya altında).Lifli gıdalara ve ilaçlara cevap düşüktür.Halsizlik,düşkünlük gözlenebilir. Genç kadınlarda daha sıktır.
- Dışkının çıkışında sorun olan kabızlık;sık ıkınma,tam boşalamama,el ile müdahale gerekliliği olabilir.
Tanı
Hastanın öyküsü,fizik muayene bulguları,biyokimya tetkikleri,bazı hormon tetkikleri, büyük abdest tetkikleri,barsak haraketini belirlemede radyolojik tetkikler, nörolojik tetkikler,kolonoskopi tetkikleri gerekli olabilir.
Kabızlığı nedeniyle Kolonoskopi tetkiki gerekli olan hastalar;
- Klinik olarak alarm bulgusu olan hastalar(dışkıda kan,açıklanamayan kansızlık,kilo kaybı,karında veya rektumda kitle)
- Tıbbi tedaviye cevap vermeyen hastalar
- 50 yaş ve üzerinde olup kolonoskopi yapılmamış olan hastalar (ailesinde kolon kanseri olanlarda bu yaşın daha altında da olsa yapılmalı)
- Belirgin bir neden olmaksızın barsak alışkanlığında ani değişiklik olan hastalardır.
Tedavi
Öncelikle kabızlığın yukarıda belirtilen sekonder Kabızlık nedenlerinin ortaya konulması ve bu nedenlere yönelik tedavilerin uygulanması gerekir. Kabızlık nedeni fonksiyonelse aşağıdaki tedavi hususları göz önüne alınır.
Fonksiyonel kabızlıkta hastalar tarafından uyulması gereken hususular
- Sabahları bir bardak ılıştırılmış su içilmesi
- Lifli gıdalardan zengin beslenme
- Bol sıvı alınması
- Fizik ekzersiz
- Tuvalet alışkanlığının iş yoğunluğu dışındaki saatlere ayırlanması
- Dışkının çıkışında sorun olan hastaların alafranga tuvalette ayaklarının altına 10 cm'lik yükseltici destek konularak ıkınmaya yardımcı olunması
- Kabızlığı arttırıcı ilaçların mümkünse azaltılması veya kesilmesi
- Günde 1 yemek kaşığı kaba buğday kepeğinin yiyeceklere serpilerek alınması hususları faydalı olabilir
Hekiminiz tarafından hastalığınıza uygun olarak verilecek ilaç tedavileri tedavinizin etkinliğine destek sağlayabilecektir.
Kolonoskopi nedir ve kimlere yapılmalıdır konusuna www.leventdemirturk.net sitesinden ulaşabilirsiniz
*Sleisenger and Fortran's
* Bharucha AE.Gastroenterology 2013;144(1):218-238
|
|
|
